مقایسه ی شاخصهای الکتروکاردیوگرافی در گوسفندان نژاد بلوچی و کردی

گوسفندان بلوچی و کردی دو نژاد مورد توجه در زمینه ی اصلاح نژاد در ایران هستند، اما تاکنون اطلاعاتی درباره ی شاخص های الکتروکاردیوگرافی طبیعی این دو نژاد منتشر نشده است. شایان ذکر است دو نژاد بلوچی و کردی از نظر محیط زندگی، شاخص های بدنی و عملکردی متفاوت بوده و مقایسه ی این دو نژاد از نظر فعالیت الکتریکی قلب می تواند دید وسیع تری از تفاوت های عملکردی و حتی ساختاری قلب در نژادهای مختلف یک گونه ی دامی بدست دهد. لذا این مطالعه بر روی 41 رأس گوسفند بلوچی و 41 رأس گوسفند کردی 6 ماهه تا 5 ساله ی به ظاهر سالم انجام شد. در این بررسی، پس از اخذ تاریخچه و انجام معاینات بالینی معمول، اقدام به ثبت الکتروکاردیوگرام در 6 اشتقاق اندامی شامل i، ii، iii، avr، avl، avf و اشتقاق قاعده ای- رأسی با سرعت 25 میلی متر در ثانیه و منحنی استاندارد 10 میلی متر به ازای هر میلی ولت، گردید. در نوارهای قلب بدست آمده از هر گوسفند، پس از بدست آوردن میانگین ضربان قلب برای هر رأس گوسفند در هر اشتقاق، پارامترهای معمول الکتروکاردیوگرافی شامل ارتفاع امواج p،q، r، sو t بر حسب میلی ولت و مدت زمان امواج p، qrs، t و فواصل p-r، q-t و r-r بر حسب ثانیه در هر 7 اشتقاق مورد بررسی، اندازه گیری شد. سپس ارقام بدست آمده بین دو نژاد بلوچی و کردی با هم و با دیگر نژادها در مطالعات موجود، همچنین بین دو جنس نر و ماده و بین گروه های سنی در هر نژاد مقایسه شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متوسط ضربان قلب در نژاد کردی با 1/97 ضربه در دقیقه به طور معنی داری از نژاد بلوچی با 6/89 ضربه در دقیقه بیشتر بود (p<0.05). همچنین ضربان قلب جنس ماده در نژاد بلوچی و جنس نر در نژاد کردی به طور معنی داری بالاتر از جنس مخالف بود (p<0.05). همبستگی معنی دار منفی بین ضربان قلب و سن دام ها مشاهده شد. تفاوت های آماری معنی داری در خصوص میزان برخی شاخص های الکتروکاردیوگرافی بین دو جنس و سه گروه سنی (1>، 3-1، 3? سال) در هر نژاد (در برخی اشتقاق ها) ثبت گردید. در کل، نژاد بلوچی از نظر مدت زمان امواج qrs و t و فواصل q-t و r-r و ارتفاع امواج tو q به طور معنی داری مقادیر بالاتری نسبت به نژاد کردی داشت. در نژاد کردی، ارتفاع اموج r و s به طور معنی داری بیشتر از نژاد بلوچی بود(p<0.05). نکته ی قابل توجه بروز درصد بالای آریتمی سینوسی، در نوارهای الکتروکاردیوگرام مورد بررسی بود. اطلاعات بدست آمده در این مطالعه، علاوه بر این که می تواند به عنوان مقادیر مرجع و استاندارد برای شاخص های الکتروکاردیوگرافی گوسفندان دو نژاد بلوچی و کردی به کار گرفته شوند؛ اثر تفاوت های نژادی، جنسی و سنی را بر عملکرد الکتریکی قلب این دام، بیش از پیش مورد توجه قرار می دهند. کلمات کلیدی: شاخص های الکتروکاردیوگرافی ، گوسفند بلوچی ، گوسفند کردی